Afwaardering certificaten
Waar is het geld gebleven na de afwaardering van de certificaten van de laatste handelskoers van € 84 naar € 59 per certificaat?
Certificaathouders hebben door de afwaardering van de certificaten per 31 december 2021 van € 84 naar € 59 per certificaat een beleggingsverlies ervaren. We kunnen stellen dat (vrijwel) geen enkele certificaathouder met een dergelijk beleggingsverlies rekening heeft gehouden of er ooit op heeft gerekend dat zoiets zou kunnen gebeuren. Deze afwaardering komt eenzijdig voor rekening van de certificaathouders en daarmee komt de vraag op waar het geld van de afwaardering is gebleven. Hieronder volgt een nadere uitleg.
Per 31 december 2021 heeft Triodos Bank een afwaardering van de koers van een certificaat doorgevoerd van de laatste handelskoers van € 84 naar € 59. Het geldbedrag dat is gemoeid met deze waardevermindering is niet weg, dat staat vast. Het staat nog steeds (stevig) op de balans van de Bank. Hoe kan het dan dat de (kunstmatige) koers van de certificaten toch lager is? Om dat duidelijk te maken moet er een onderscheid worden gemaakt tussen de boekhoudkundige waarde en de “marktwaarde” van Triodos Bank. De boekhoudkundige waarde van Triodos Bank is het verschil tussen de balanswaarde van de bezittingen en de balanswaarde van de schulden van de bank. Deze boekhoudkundige waarde is daarmee gelijk aan het eigen vermogen van € 1,25 miljard (stand per 31 december 2021, zie de jaarrekening van Triodos Bank). Het eigen vermogen is sinds de oprichting van Triodos Bank in 1980 altijd gebruikt als de Net Asset Value (NAV, ook wel intrinsieke waarde genoemd) van de bank. De waarde van een certificaat werd berekend door deze intrinsieke waarde te delen door het aantal uitstaande certificaten. De handel in certificaten vond altijd plaats tegen deze waarde en werd door de bank in eigen beheer uitgevoerd. Het geld dat Triodos Bank heeft ontvangen bij de uitgifte van certificaten (en dat geleidelijk aan ook gegroeid is door winstinhoudingen) is daarbij telkens door de bank gebruikt om bijvoorbeeld leningen of hypotheken te verstrekken. En die leningen en hypotheken staan nog gewoon op de balans van Triodos Bank. Daaraan verandert de waardedaling van de certificaten niets.
Omdat er geen handel is in certificaten van Triodos Bank, kan de reële marktwaarde van de certificaten niet worden vastgesteld. De kunstmatige afwaardering van de certificaten per 31 december 2021 tot € 59 die Triodos Bank “voor fiscale doeleinden" heeft doorgevoerd, is te beschouwen als een benadering van de “marktwaarde” van een certificaat van Triodos Bank. Het is slechts een benadering. De “echte” marktwaarde zal vermoedelijk anders zijn, mogelijk nog lager dan € 59. De afwaardering die de bank heeft doorgevoerd moet worden gezien als een stap om de certificaten van Triodos Bank in elk geval meer te laten lijken op de verhandelbare aandelen van een beursgenoteerde onderneming. Voor elke beursgenoteerde onderneming geldt namelijk dat er een verschil bestaat tussen de boekhoudkundige waarde van het eigen vermogen en de totale beurswaarde van alle aandelen van die onderneming (dus het aantal uitgegeven aandelen x de beurskoers). De beurskoers van zo’n aandeel – en dus ook de beurswaarde van alle aandelen gezamenlijk – fluctueert in de tijd door allerlei zaken die zich bij de onderneming zelf, op de financiële markten en in de wereld in het algemeen afspelen. Bij Triodos Bank zelf speelt op dit moment de kwestie van het staken van de verhandelbaarheid van de certificaten. Voorbeelden van grote ontwikkelingen in de buitenwereld zijn onder andere de oorlog in Oekraïne, rentebewegingen, valutakoersschommelingen, tekorten aan olie en gas enz.; in zijn algemeenheid dus allerlei zaken die direct of indirect invloed hebben op de economische situatie waarin ook Triodos Bank opereert.
Op dit moment ligt de marktwaarde van vrijwel alle Europese banken onder de intrinsieke (boekhoudkundige) waarde. Het is dus niet gek als dat bij Triodos Bank ook het geval is. We moeten er wel rekening mee houden dat het verschil tussen de marktwaarde en de intrinsieke waarde bij Triodos Bank groter zal blijken te zijn dan bij andere banken zodra er handel mogelijk wordt waarbij de koers van de certificaten wordt bepaald op basis van vraag en aanbod. Als in de toekomst het handelsklimaat voor aandelen van banken in het algemeen en van Triodos Bank in het bijzonder gunstiger wordt, dan kan de koers van de certificaten van Triodos Bank ooit weer in de buurt komen van de intrinsieke waarde. Omdat de rechten van certificaathouders van Triodos Bank beperkter zijn dan die van houders van gewone aandelen van andere banken, zal een verbetering van het algemene handelsklimaat voor aandelen van banken echter waarschijnlijk niet 1 op 1 doorwerken in de marktwaarde van de certificaten van Triodos Bank.
